10 września obchodzimy Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom, ustanowiony przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Zapobiegania Samobójstwom (IASP) w 2003 roku. Celem tego dnia jest zwrócenie uwagi na globalny problem samobójstw, który dotyka miliony ludzi na całym świecie, oraz promowanie działań mających na celu zapobieganie tej tragedii. Choć temat samobójstw jest trudny i często ignorowany, wciąż nie rozmawia się o nim wystarczająco, a działania zapobiegawcze są rzadziej podejmowane niż na przykład te związane z bezpieczeństwem na drogach.
Samobójstwa – nie ma osoby, która by się z nimi nie zetknęła
Samobójstwa mogą dotyczyć każdego – ktoś w naszym otoczeniu mógł stracić bliską osobę, sam miał myśli samobójcze lub spotkał się z tym problemem u innych. Ważne jest, aby wiedzieć, jak rozpoznać sygnały ostrzegawcze i jak reagować. Myśli samobójcze mogą dotyczyć osób w każdej grupie wiekowej i środowiskowej. Istnieją pewne objawy, które mogą wskazywać na to, że ktoś jest w niebezpieczeństwie:
- mówienie o popełnieniu samobójstwa,
- problemy ze snem i jedzeniem,
- nagłe zmiany w zachowaniu,
- wycofywanie się z kontaktów towarzyskich,
- utrata zainteresowania pracą, szkołą, hobby,
- przygotowywanie się do śmierci, pisanie testamentu czy listu pożegnalnego,
- rozdawanie ważnych dla siebie przedmiotów,
- podejmowanie ryzykownych działań,
- zwiększenie spożycia alkoholu, narkotyków lub leków.
Osoba zagrożona samobójstwem może również wcześniej próbować pozbawić się życia lub okaleczać. Doświadczenia utraty, takie jak śmierć bliskiej osoby czy utrata ważnych dla niej wartości i planów, mogą być jedną z przyczyn podjęcia tak tragicznych decyzji.
Jak pomóc?
Co zrobić, jeśli ktoś wyzna nam swoje myśli samobójcze lub przejawia wspomniane symptomy? Ważne jest, aby:
- nie bać się rozmawiać o tym temacie i nie okazywać zdziwienia ani zaskoczenia,
- pokazać gotowość do rozmowy, nie obawiając się, że to może zachęcić do realizacji planów,
- poświęcić czas, okazać zainteresowanie i wsparcie,
- być gotowym na słuchanie, pozwalać na okazywanie emocji i akceptować je,
- unikać oceniania i dawania rad,
- szukać pomocy u specjalistów i instytucji pomocowych, takich jak:
- Centrum Wsparcia dla osób dorosłych w kryzysie psychicznym – numer całodobowy: 800 70 222,
- Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży – numer całodobowy: 116 111,
- Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka – numer całodobowy: 800 12 12 12,
- Telefon wsparcia emocjonalnego dla osób dorosłych – numer całodobowy: 116 123,
- Telefon alarmowy w sytuacji zagrożenia życia oraz zdrowia – numer całodobowy: 112.
Wspólna odpowiedzialność
Uratować życie oznacza nie tylko ratowanie ciała, ale również odzyskiwanie chęci do życia. To nie tylko problem wymagający profesjonalnej pomocy, ale także wyraz ludzkiej życzliwości. Gdzie jest niebezpieczeństwo, tam jest też możliwość ratunku – każda rozmowa, każde okazanie wsparcia może uratować życie.