Pojęcie przepustki jednoznacznie kojarzy się ze sprawami wojskowymi oraz żołnierzami. W praktyce termin ten jest wykorzystywany jednak także na gruncie prawa karnego. Osoby odbywające karę pozbawienia wolności w uzasadnionych sytuacjach mają prawo do czasowego zwolnienia z więzienia – kiedy może to nastąpić?
Spis treści:
- Przepustka a zwolnienie warunkowe
- Kto ma prawo do przepustki?
- Ile trwa pierwsza przepustka?
- Podsumowanie
Przepustka a zwolnienie warunkowe
Przepustka jest formą nagrody dla osadzonego więźnia za dobre sprawowanie. Nie powoduje anulowania zasądzonej kary, jednak może umożliwić skazanemu czasowe uwolnienie się od murów więziennych. Przepustkę możemy porównać do czasowego zezwolenia na opuszczenie więzienia przez skazanego z zastrzeżeniem, że musi on powrócić do odbywania kary pozbawienia wolności w wyznaczonym terminie.
Zwolnienie warunkowe nie może być uznawane za przepustkę, ponieważ w tym przypadku mówimy o nadzorowanym zwolnieniu z więzienia przed ukończeniem kary. Różnica pomiędzy tymi dwoma pojęciami sprowadza się do tego, że przy warunkowym zwolnieniu sprawca nie musi powracać do więzienia – o ile oczywiście będzie utrzymywał warunki zwolnienia przez cały wyznaczony mu okres próby. Jeśli tego nie uczyni musi liczyć się z koniecznością powrotu do zakładu karnego i odbycia reszty kary.
Kto ma prawo do przepustki?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami Kodeksu karnego wykonawczego skazanym można udzielać przepustek z zakładu karnego, nie częściej niż raz na dwa miesiące, łącznie na okres nieprzekraczający 14 dni w roku.
Przepustka jest w praktyce udzielana na wniosek skazanego, którego postawa w czasie odbywania kary uzasadnia przypuszczenie, że w czasie pobytu poza zakładem karnym będzie przestrzegał porządku prawnego, po odbyciu przez niego co najmniej połowy tej części kary, po której mógłby być warunkowo przedterminowo zwolniony.
Pamiętajmy, że w zakładach typu zamkniętego uzyskanie przepustki jest co do zasady niemożliwe. Wpływ na to ma fakt, iż w tego rodzaju więzieniach znajdują się skazani za popełnienie najcięższych przestępstw (np. zabójstw, przestępstwa o charakterze seksualnym). Wypuszczanie ich na przepustki stwarzałoby realne zagrożenie bezpieczeństwa dla innych ludzi oraz umożliwiałoby skazanemu ucieczkę.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że fakt uzyskiwania nawet wielu nagród nie może przesądzać jednoznacznie pozytywnej oceny zachowania skazanego w czasie odbywania kary, gdyż może być wyłącznie wynikiem dobrego przystosowania się skazanego do warunków panujących w zakładzie karnym, a nie woli zmiany samego siebie. O tym czy zachodzi przypuszczenie, że skazany będzie przestrzegał porządku prawnego nie można wnioskować jedynie na podstawie tego, jak zachowuje się on w warunkach panujących w zakładzie karnym. Na wolności skazany nie musi przecież poddawać się reżimowi obowiązującemu w jednostce penitencjarnej. Z tych względów istotne znaczenie ma ustalenie, jak skazany zachowuje się w czasie przepustek. Biorąc pod uwagę te okoliczności, fakt uchybienia terminowi powrotu skazanego z przepustki powoduje, że okres jego poprawnego zachowania jest jeszcze zbyt krótki, aby można było postawić pozytywną prognozę kryminologiczną.
Ile trwa pierwsza przepustka?
Jak była o tym mowa wcześniej przepustka może być udzielona skazanemu nie częściej niż raz na dwa miesiące, łącznie na okres nieprzekraczający 14 dni w roku.
W razie korzystania przez skazanego z przepustki ma on obowiązek bezzwłocznego zgłoszenia się do jednostki Policji, właściwej terytorialnie dla miejsca jego przebywania w okresie korzystania z zezwolenia, w celu potwierdzenia miejsca pobytu. Pamiętajmy, że skazany korzystający z przepustki w każdym przypadku zmiany miejsca pobytu ma obowiązek bezzwłocznego zgłoszenia się do jednostki Policji właściwej terytorialnie dla nowego miejsca jego przebywania.
Jeżeli po przyznaniu przepustki wystąpią nowe okoliczności uzasadniające przypuszczenie, że skazany w czasie pobytu poza zakładem karnym nie będzie przestrzegał porządku prawnego, albo jeżeli skazany korzystający z przepustki zostanie zatrzymany przez uprawniony organ w związku z naruszeniem przez niego porządku prawnego w trakcie trwania nagrody, organ, który przyznał nagrodę, podejmuje decyzję o cofnięciu nagrody bądź o zamianie nagrody na inną.
Skazanemu, który, korzystając z przepustki nadużył zaufania, a w szczególności nie powrócił do zakładu karnego w wyznaczonym terminie, nie udziela się tych nagród przez okres co najmniej 6 miesięcy od udzielenia ostatniej nagrody.
Podsumowanie
Przepustka jest formą nagrody dla skazanego za dobre sprawowanie. Umożliwia mu ona czasowe wyjście z zakładu karnego na wolność, przy czym nie oznacza anulowania dotychczas odbywanej przez niego kary. W przypadku sprawców najcięższych przestępstw przepustki nie są co do zasady stosowane, ponieważ stwarzałoby to ryzyko ucieczki więźnia lub zagrożenie dla życia i zdrowia innych ludzi.
Artykuł powstał we współpracy z kancelarią Mateusz Szurman Łukasz Duśko Kancelaria Adwokacka. Jeśli szukają Państwo pomocy prawnej w tej kategorii spraw to zapraszamy do bezpośredniego kontaktu telefonicznego bądź mailowego z kancelarią.